Maria was een gezonde vrouw, ergens in de 50, in de bloei van haar leven met een interessante baan, een leuke man , twee geweldige kinderen. Ze had zo haar verdriet gekend, zoals iedereen van haar leeftijd. Ze had zo haar kwaaltjes, zoals iedereen van haar leeftijd.
Alles ging goed, totdat die oproep in de bus viel, bevolkingsonderzoek borstkanker. Ze ging op de geplande datum naar de bus en daar werd een mammografie gemaakt. Ze dacht dat het wel goed zou zijn. Helaas belde de huisarts haar twee weken later op. Ze hadden toch iets gezien. Ze werd doorgestuurd naar de Mammapoli waar ze snel terecht kon. Er werd opnieuw een mammografie gemaakt en er werd van een verdacht plekje een biopt genomen. Een week later hoorde ze wat het was: Borstkanker. Ze kon haar oren niet geloven. Zij? Borstkanker? Kanker? Dat kan toch helemaal niet? Toch bleek het echt zo te zijn. Vanaf toen kwam ze in een achtbaan terecht. “Als ik hier maar niet dood aan ga”, dacht ze. Ze wilde zo snel mogelijk geopereerd worden en zo geschiedde. Ze koos voor een borstamputatie omdat ze een vriendin had, die ook borstkanker had gehad en zoveel last had van plekken die bestraald waren.
Ze werd wakker zonder borst. Haar borst, die haar kinderen gevoed had, was weg. Ze schrok en dacht: “Alles om te overleven….”. Ze draaide zich om en huilde. Haar man kwam en ze zag hem schrikken toen hij de kale plek zag. Hij zei: “Ach lieverd…… we redden het wel, als je maar niet doodgaat.”
Een week later kreeg ze de uitslag van het pathologisch rapport. Het was een zogenaamde slapende tumor, het soort kanker waar je méé dood gaat en waar je niet aan doodgaat.
Een slapende tumor, waarvan ze het bestaan niet had willen weten. Dan was ze geen kankerpatiënt geworden. Dan had ze haar borst kunnen houden. Dan had ze door kunnen leven zonder de eeuwige angst van de kanker die terug kan komen.
***********
Het begin van dit verhaal zou elke vrouw kunnen overkomen. Het laatste deel niet. De diagnose slapende tumor wordt nooit gesteld. Wat deze vrouw is overkomen, heet overdiagnose.
Het RIVM hanteert de volgende definitie van Overdiagnose:
“Overdiagnose betekent het diagnosticeren van een aandoening zonder dat de betrokken persoon daar baat bij heeft. Mensen zonder symptomen krijgen een diagnose en worden behandeld voor een ziekte, terwijl ze achteraf bezien nooit last gehad zouden hebben van deze ziekte.”
En zegt over het percentage:
“Het aandeel van de door het bevolkingsonderzoek overgediagnosticeerde borstkankers bedraagt 2,8% van alle borstkankers die jaarlijks in Nederland worden gevonden.”
Bron: Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990 – 2011/2012
Over de percentages lopen de schattingen uiteen. Doorgaans zijn de getallen in de literatuur hoger.
Als we de schatting van het RIVM aannemen, dan zijn er 430 vrouwen per jaar, die bovenstaand verhaal meemaken. Ze waren gezond en kregen de diagnose Borstkanker terwijl ze van dat plekje in hun borst nooit last zouden hebben gehad en het zou ook nooit dodelijk zijn geworden. Ze worden behandeld en moeten leven met de angst, die iedere kankerpatiënt wel kent.
Ze zijn niet aan te wijzen, de dames die het slachtoffer zijn van Overdiagnostiek. De artsen herkennen ze niet in hun praktijk. Zowel de vrouw als de arts wil graag geloven dat deze tumor vinden haar leven heeft gered. Voor 430 vrouwen per jaar geldt dat dus zeker niet. Zij zijn hun mooie leven als gezonde vrouw verloren door de deelname aan het bevolkingsonderzoek Borstkanker en het vinden van de tumor.
Overdiagnostiek heeft geen gezicht, maar als een vrouw zonder het hebben van klachten deelnam aan het bevolkingsonderzoek en er kwam diagnose Borstkanker uit, is er een reële kans dat zij een Maria was.
Begrijpt u nu wat het probleem is met Overdiagnostiek?
(alle vormen van kankerscreening kennen als nadeel Overdiagnostiek)
